“Pas als je het ergste van het ergste hebt meegemaakt, weet je wat het beste van het beste is.” Een dergelijke uitspraak zou je verwachten van iemand op leeftijd, maar niet van de 19-jarige Terry Akins.

Terry is de zoon van een vader die in de gevangenis zat. Jarenlang zweeg hij angstvallig over het gemis van zijn vader, bang voor stigmatisering, zoals hij nu achteraf zegt.

“Ik ben kwaad, teleurgesteld en verdrietig geweest. Mijn vader was er nooit bij als andere ouders hun kinderen uitzwaaiden voor een schoolreisje of hen kwamen ophalen van feestjes. Of op een speciale feestdag zoals Kerst, dan miste ik hem enorm. Wat ik bij vaders van vriendjes zag, verwachtte ik ook van mijn eigen vader. Maar hij was er niet. Hij zat in de gevangenis. Toch zag ik mijn vader niet als een crimineel. Als kind zie je dat niet. Het blijft toch je vader? De maatschappij zag het echter anders.”

Geheim

En daarom zweeg Terry over de afwezigheid van zijn vader.

“Sommige docenten gingen mij anders behandelen, nadat ze wisten dat mijn vader gedetineerd was. Een soort van stigma. Kinderen van gedetineerde ouders houden het daarom ’t liefst geheim. Of ze uiten het in de verkeerde groep, daar waar het stoer is. Voor mij gold dat ik bang was om te worden gepest. Dus zweeg ik liever.”

Op bezoek

“Ik was heel jong toen ik voor het eerst in de gevangenis kwam. Op bezoek bij mijn vader. Het was zo heel anders dan in tekenfilms of op tv. Ook het beeld dat ik van mijn vader had was zo verschillend: thuis of achter de tralies. Wat was dat wennen om mijn vader daar te zien! Hoe heeft het zover kunnen komen? Zo totaal onverwacht… Diep van binnen was ik heel boos, omdat hij er niet voor mij was, verdriet om het gemis. Maar op bezoek in de gevangenis kon ik die gevoelens niet uiten.”

Om de lieve vrede

Zo’n bezoek gaat meestal zo. Terry ging met een voogd naar de gevangenis, passeerde de beveiligingspoortjes waar bewaarders in uniform toezicht houden. Geluiden van deuren die achter je weer in het slot vallen. Je vader zien in een formele, ongezellige ruimte.

“Ik kon in de gevangenis niet boos of verdrietig worden. Daar had ik gewoon te weinig tijd voor. Zo’n bezoek duurt niet lang. Om de lieve vrede bleef ik daarom oppervlakkig, mijn vader trouwens ook. Je probeert afleiding te vinden en praat over koetjes en kalfjes om de emoties te onderdrukken, om nog een beetje een gezellige tijd met elkaar te hebben. Het voelde af en toe als een spelletje of toneel. Kan je dan jezelf zijn…?”

Kindvriendelijk

“Op een dag hoorde mijn vader van het OKD-programma van Exodus. (Ouders, Kinderen en Detentie-programma – red.) Samen met een vrijwilliger van Exodus ging ik dan op speciale tijden op bezoek bij mijn vader. Niet langer door de weeks op de officiële bezoektijden, waarbij ik op school of bij vriendjes smoezen moest verzinnen waarom ik er niet was. Maar in de weekends én in een kindvriendelijke ruimte met spelletjes en wat frisdrank. Ik kon mij weer kind voelen, zonder het gevoel veroordeeld te zijn, zoals mijn vader was veroordeeld. Maar het was nog steeds een taboe.”

Míjn schuld?

Daar kwam rigoureus verandering in toen de inmiddels 18-jarige Terry in het voorjaar van 2012 meedeed aan het tv-programma ‘Je ouders in de lik’, gepresenteerd door Claudia Schumacher, zelf ook een kind van een ex-gedetineerde vader.

“Toen dacht ik opeens: waarom zou ik het níet vertellen? Het is toch niet míjn schuld? Ik ben toch niet verantwoordelijk voor de daden van mijn vader? Ik wil zélf keuzen maken in het leven.”

Terry vertelde zijn verhaal voor de camera. “Na de uitzending merkte ik dat een paar vrienden allang wisten dat mijn vader gevangen zat, maar het voor mij geheim hielden, voor mijn welzijn.”

Grote sluis

“Achteraf merkte ik dat het belangrijk is dat kinderen over de detentie van hun ouders praten. Geheimhouding leidt tot psychische klachten en angst om mensen in vertrouwen te nemen. Ik probeerde mijn gevoelens altijd te onderdrukken. Het was net een grote sluis. Tot ik besloot om erover te praten. Toen kwamen de emoties, boosheid, verdriet. Ik had het gevoel dat mijn vader mij in de steek had gelaten. Nu weet ik gelukkig dat hij zich dat niet had gerealiseerd toen hij zijn delict pleegde. Ik heb het hem wel vergeven.”

Helpen

“Nu wil ik het tegen al mijn lotgenoten zeggen: Schaam je er niet voor! Maak zelf je individuele keuzen voor je levenspad.” Als ervaringsdeskundige vertelt Terry met enige regelmaat zijn verhaal aan nieuwe OKD-vrijwilligers van Exodus. “Zij moeten leren in het hoofd te kijken van kinderen van gedetineerde ouders. Daar wil ik graag bij helpen. Ook naar die kinderen zelf toe. Ze mogen mij altijd bellen, als ik anderen met mijn verhaal kan helpen.”

Exodus

Exodus begeleidt (ex-)gedetineerden op weg naar een leven zonder criminaliteit. Terry: “Daarbij worden de kinderen van gedetineerden niet vergeten. Als Exodus er niet zou zijn, zouden meer mensen opnieuw de fout in gaan. En hun kinderen zouden aan hun lot worden overgelaten.”

Shake it Naked

Terry pakt zijn leven op. Hij studeert popmuziek aan de Popacademie in Heerlen. “Ik ben de enige pianist in deze opleiding”, zegt hij lachend. “Muziek is heel belangrijk voor mij. Ik kan mijn emoties er goed in uiten en wil er graag mijn beroep van maken. Eerder richtte ik mij op klassieke muziek, maar ik vind popmuziek interessant omdat er zoveel stijlen in terugkomen, ook klassiek en jazz.”

Terry is de pianist in de band met de ietwat curieuze naam ‘Shake it Naked’, die in 2012 overigens zeer succesvol optrad bij een landelijke vrijwilligersdag van Exodus. Ze spelen vooral covers met een eigen interpretatie. “Het geeft me een kick”, glundert Terry. “In een band is een piano geen solo-instrument. Ik zoek de balans in het samenspel.”